W dniach 5-11 października trwa

Europejski Tydzień Świadomości Dysleksji 

Od wielu lat październik jest miesiącem, w którym Europejskie Towarzystwo Dysleksji zaprasza do udziału w akcji społecznej, której celem jest przypomnienie, że są wśród naszych podopiecznych dzieci o specyficznych potrzebach edukacyjnych.

Dysleksja to pojęcie, które dla wielu osób jest jeszcze mało znane. Świadomość społeczna czym jest dysleksja z roku na rok rośnie, a Tydzień Świadomości Dysleksji to świetny sposób by, tym którzy jeszcze nie wiedzą uzmysłowić co to takiego.

Czym więc jest DYSLEKSJA?

Mózg przeciętnego człowieka myśli słowami, prowadzi ze sobą wewnętrzny dialog, opisuje wspomnienia. Mózg dyslektyka myśli obrazami. Dlatego dyslektyczne dzieci zazwyczaj są niezwykle ciekawskie i ruchliwe. Wszędzie muszą zajrzeć, wszystkiego dotknąć, często rozebrać na części. Można by powiedzieć: jak nie dotknie – to nie zrozumie.

Dlaczego pojawiają się  trudności szkolne?

 Dysleksja to kłopoty z czytaniem. Osoby te mają trudność ze skoncentrowaniem się na czytanym tekście i często pod koniec strony w ogóle nie pamiętają z tego, co przeczytały wcześniej. Czytając mylą wyrazy o podobnym brzmieniu, zamieniają końcówki, przestawiają szyk liter i tworzą zupełnie nowe zdania. Dyslektycy  mają zaburzony słuch fonemowy, czyli słuch mowy. Stąd błędy w odczytywaniu i powtarzaniu głosek, rytmu mowy, akcentu. Często w późniejszym wieku pojawia się problem z płynnym nauczeniem się języka obcego.

Dyslektyk to osoba, która zna doskonale zasady ortograficzne, a mimo to pisząc popełnia błędy. Naukę dyslektykowi ułatwiają kolorowe karteczki przyklejane w książkach, zeszytach, czy kalendarzach, obrazki i schematy oraz mapy myśli. Dysleksja nie tylko wiąże się z problemami w opanowaniu ortografii, brzydkim pismem, czy dukaniem podczas czytania. Swoim zakresem obejmuje także orientację w terenie, zarządzanie czasem (ciągle się spieszy, a mimo to nieustannie jest spóźniony) oraz zapamiętywanie nazwisk, ciągów liczb.

Warto dodać, że ze nie każde dziecko przejawiające trudności w czytaniu i pisaniu jest dzieckiem dyslektycznym. Występować mogą wady wzroku bądź słuchu utrudniające dziecku prawidłowe czytanie i pisanie. Również obniżony poziom inteligencji, czy niepełnosprawność. Co częste trudności te mogą wynikać z zaniedbań środowiskowych związanych z brakiem należytej opieki dydaktyczno-wychowawczej nad dzieckiem. Sytuacje te prowadzą do trudności w sprawnym pisaniu i czytaniu, ale NIE są związane z dysleksją rozwojową. 

Co nas powinno zaniepokoić?

- opóźniony rozwój mowy (w wieku 3 lat dziecko powinno się z otoczeniem swobodnie porozumiewać pełnymi zdaniami), dziecko bardzo długo „mówi po swojemu”, stosuje własne nazewnictwo przedmiotów i zjawisk.

- przedszkole: problemy z wypowiadaniem trudnych wyrazów, nieprawidłowa artykulacja wielu głosek, trudności z budowaniem wypowiedzi, zapamiętywaniem nazw;

- 6 r.ż.: kłopoty z poprawnym używaniem wyrażeń: nad-pod, za-przed, wewnątrz, na zewnątrz, błędy gramatyczne - wada wymowy

- mylenie nazw zbliżonych fonetycznie

- trudności z zapamiętywaniem nazw dni tygodnia, miesięcy, pór roku itp., wierszyków, wyliczanek, szeregów cyfr

- czytanie przez głoskowanie, sylabizowanie

- słabe rozumienie przeczytanej treści

- trudności w analizie zdań na wyrazy, wyrazów na sylaby i głoski - opuszczanie liter lub sylab w wyrazach, przestawienie ich kolejności

- mylenie liter odpowiadających głoskom dźwiękowo-podobnym (b-p, d-t, g-k, z-s, dz-c, f-w) - przestawienie szyku dyktowanych wyrazów

- ok. 5 r.ż. ma trudności ze wskazaniem prawej i lewej strony,

- w klasie „0” trudności z określeniem kierunku w stosunku do siebie np. dom na prawo, drzewo na lewo - oburęczność (używanie na zmianę raz jednej, raz drugiej ręki)

- zwierciadlane pisanie liter i cyfr i/lub zapisywanie wyrazów od prawej do lewej strony - trudności w składaniu według wzoru - obrazków pociętych na części, puzzli, mozaiki, układanek

- trudności z odróżnianiem podobnych kształtów (np. liter m-n, t-ł) lub identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni (np. p-g-b-d)

- bardzo wolne tempo czytania lub bardzo szybkie, połączone ze zgadywaniem - pomijanie, dodawanie lub przestawianie liter/sylab, gubienie całych linijek

- popełnianie licznych błędów typowo ortograficznych - niewłaściwe rozplanowanie tekstów na stronie

- opuszczanie i/lub przestawianie liter, sylab, wyrazów a nawet całego wiersza w czytance

- wolne tempo czytania, mylenie liter o podobnych kształtach, a o innym położeniu i kierunku (np. bp-d-g, n-u) - dynamiczne odwracanie liter - zmiana kolejności, przestawianie ich - długotrwałe pismo lustrzane.

Wyżej wypisane problemy powinny zrodzić u rodziców pytanie na temat badania w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej pod kątem ryzyka dysleksji. Ponieważ wczesne rozpoznanie i terapia pozwoli uniknąć dziecku zniechęcenia do nauki oraz problemów emocjonalnych.

By jednak lepiej zrozumieć istotę dysleksji zachęcam do obejrzenia filmu „Zrozumieć dysleksję” z 2011 roku.

Dla rodziców mających dzieci dyslektyczne polecam poradnik ”100 i więcej pomysłów, jak pomóc dziecku z dysleksją” oraz poniższy link z równie ciekawymi pomysłami dla rodziców i nie tylko

https://domowi.edu.pl/wp-content/uploads/2020/04/Poradnik_Dysleksja.pdf

                                                                                                         Opracowała

                                                                                                         Izabela Góra-Mołczan

                                                                                                         Pedagog szkolny